FAQ...Τι είναι το σφάγνο και που μπορώ να το βρω;

Το σφάγνο (sphagnum) είναι ένα είδος βρύου που προέρχεται κυρίως από τη Νέα Ζηλανδία. Αποτελεί ένα από τα βασικά υποστρώματα καλλιέργειας τόσο της Phalaenopsis όσο και άλλων μελών της οικογένειας των Ορχιδοοειδών που αρέσκονται σε υψηλά επίπεδα υγρασίας. H χρήση του έγκειται στις ιδιότητές του. Απορροφά το νερό σε χρόνο μηδέν και παράλληλα αργεί πάρα πολύ να στεγνώσει. Αρκεί ένα με δύο δευτερόλεπτα για να απορροφήσει τεράστιες ποσότητες νερού που τα άλλα είδη υποστρώματος (φλοιός, λέκκα κτλ) δεν μπορούν να συναγωνιστούν. Είναι κάτι σαν το βαμβάκι με το ξύλο. Όση ώρα και να μουλιάζεις το ξύλο στο νερό, το βαμβάκι δεν το φτάνει.  Οι ιδιότητες αυτές κάνουν το σφάγνο πολύ χρήσιμο για τα νεαρά φυτά που χρειάζονται συνθήκες υψηλής υγρασίας για να αναπτύξουν το ριζικό τους σύστημα.

Νεαρά φυτά σε σφάγνο.

Tα περισσότερα φυτώρια καλλιεργούν τις ορχιδέες τους σε σφάγνο για λόγους οικονομίας του νερού. Όμως για έναν αρχάριο καλλιεργητή το σφάγνο μπορεί να αποβεί μοιραίο καθώς το υπερβολικό πότισμα οδηγεί πολύ γρήγορα στο σάπισμα του φυτού. Αν το υπόστρωμα της ορχιδέας σας περιέχει κομμάτια σφάγνου αποφύγετε το μούλιασμα. Ταυτόχρονα οι χρόνοι μεταξύ των ποτισμάτων θα πρέπει να είναι μεγαλύτεροι, καθώς το σφάγνο διοχετεύει υγρασία για πολύ καιρό στις ρίζες της. Αν έχετε οπτική επαφή με αυτές θα παρατηρήσετε ότι θα αργήσουν πολύ να πάρουν το γνωστό γκριζοπράσινο χρώμα της αποτισιάς. Αν η ορχιδέα σας είναι φυτεμένη μόνο σε σφάγνο, περιμένετε μέχρι αυτό να δείχνει σαν μισοξεραμένο άχυρο, πριν το επόμενο πότισμα.

H χρήση του σφάγνου είναι εξαιρετικά επικίνδυνη τους χειμερινούς μήνες γιατί αν απορροφήσει μεγάλες ποσότητες νερού θα στεγνώσει μετά από πολύ καιρό. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε αυξημένες πιθανότητες για μύκητες, μούχλα και σάπισμα.  Αν όμως το περιβάλλον είναι ξηρό λόγω της χρήσης καλοριφέρ ή aircondition τότε θα βοηθήσει τις ορχιδέες μας  να διατηρήσουν στην επιφάνεια του uπoστρώματος τα επιθυμητά επίπεδα υγρασίας και το κυριότερο θα μειώσουν τη συχνότητα του ποτίσματος. Αντίθετα η χρήση του τους καλοκαιρινούς μήνες σχεδόν επιβάλετε, καθώς κρατάει την υγρασία στην επιφάνεια της γλάστρας. Μπορεί κανείς να αφαιρέσει μέρος του φλοιού  και να τον αντικαταστήσει με σφάγνο προκειμένου να έχει υψηλότερα επίπεδα υγρασίας.

Τέλος το σφάγνο είναι πολύ χρήσιμο σε περίπτωση που θέλουμε να βοηθήσουμε ένα ταλαιπωρημένο φυτό να αναπτύξει νέες ρίζες. Επειδή είναι μαλακό σαν βαμβάκι δεν τραυματίζει τις ήδη ταλαιπωρημένες ρίζες και προσφέρει τα απαιτούμενα υψηλά επίπεδα υγρασίας για να αναπτυχθούν νέες. Από κει και πέρα όμως χρειάζεται πολύ προσοχή. 

Η ορχιδέα της φωτογραφίας είχε σαπίσει από το πότισμα. Τα κάτω φύλλα είναι εντελώς αφυδατωμένα και το πρόβλημα προχωράει προς τα επάνω. 

Το φυτό μεταφέρθηκε σε σφάγνο. Τα αφυδατωμένα φύλα της βάσης σιγά σιγά κιτρίνισαν και έπεσαν.Τα υπόλοιπα παρέμειναν σε άριστη κατάσταση, βγήκαν καινούρια μαζί με νέες ρίζες και την άνοιξη η ορχιδέα άνθισε.
👇👇👇

Στη χώρα μας το σφάγνο δυστυχώς δεν θα το βρείτε εύκολα. Αν μπείτε για τα καλά στο hobby της καλλιέργειας της ορχιδέας θα πρέπει να το παραγγείλετε από κάποιο από τα sites του εξωτερικού. Προτείνω τα Orchidejos.Lt και Currlin Orchideen που έχουν το φθηνότερο κόστος μεταφοράς Αν δε, χρειαστεί κάποια ορχιδέας σας "νοσηλεία" σε συνθήκες υψηλής υγρασίας νομίζω ότι το φυσικό σφουγγάρι θα μπορούσε, για ένα μικρό χρονικό διάστημα, να κάνει την ίδια δουλειά, με προσοχή πάντα στους μύκητες. Τέλος δεν είναι λίγοι οι  καλλιεργητές που χρησιμοποιούν αντί σφάγνου κομμάτια φελιζόλ ή αφρολέξ.




Πρόσφατα ανακάλυψα ότι βρύα (δείτε εδώ) σε τρεις διαφορετικούς τύπους μπορεί να βρει κανείς και στην airplants. Σε πρώτη φάση πειραματίστηκα με τον απλό τύπο και σας μεταφέρω τις εντυπώσεις μου. Το πλεονέκτημα του συγκεκριμένου προϊόντος είναι ότι είναι πολύ ελαφρύ και επιτρέπει τον άριστο αερισμό του φυτού συγκριτικά με το σφάγνο της Νέας Ζηλανδίας. Ταυτόχρονα έχει την τάση να συσσωρεύει την υγρασία που υπάρχει στην ατμόσφαιρα.  Το μειονέκτημα του είναι ότι όταν βραχεί πολλές φορές γίνεται άκαμπτο, κάτι όμως που συμβαίνει και με το σφάγνο απλά η αίσθηση του ξερού είναι διαφορετική. Η λύση είναι πότισμα με βύθιση χωρίς το νερό να έρχεται σε επαφή με τα βρύα. Αν το υιοθετήσετε θα σας πρότεινα να μην το βρέχεται αλλά να το αφήνετε να λειτουργεί σαν ένας συσσωρευτής υγρασίας στην επιφάνεια της γλάστρας την εποχή που κάθε φυτό χρειάζεται. Επειδή στο χώρο μου έχω πολύ υγρασία το χειμώνα το αφαιρώ και το χρησιμοποιώ μόνο σε γυμνόριζα φυτά.